Waar koop je duurzame tuinplanten zonder gif?

 

Door Marjolein Bezemer

Het is voorjaar en we gaan massaal de tuin in. Bloeit er nog weinig en ben je toe aan wat kleur en bloemen? Dan ren je naar het tuincentrum voor een kar vol eenjarige perkplanten. Maar wist je dat die planten meestal bespoten zijn met een cocktail aan pesticiden? En dat de “bijvriendelijke planten” in het tuincentrum vaak juist schadelijk zijn voor bijen, zweefvliegen, vlinders en andere insecten? Gelukkig zijn er ook kwekers die zonder bestrijdingsmiddelen werken.

Welke kwekers werken echt bij-vriendelijk?

Sommige kwekers hebben het keurmerk voor biologische teelt (SKAL), zodat je zeker weet dat hun producten aan bepaalde eisen voldoen. Maar voor veel kleinschalige kwekers is dat keurmerk niet haalbaar of simpelweg te duur, terwijl ze ook met een groot hart voor de natuur werken. Het is voor jou als consument dus even zoeken naar de betrouwbare adressen voor jouw gifvrije tuinplanten. Een post op LinkedIn leverde massa’s tips op van betrokken tuiniers voor adressen waar we met een gerust hart tuinplanten, zaden en bloembollen kunnen kopen die wél bij-vriendelijk zijn. Kies het liefst ook voor inheemse soorten: bijen en andere insecten weten die het beste te vinden. Zo hebben maar liefst 80 wilde bijensoorten de paardenbloem op hun wensenlijstje staan.

Gratis duurzame, gifvrije tuinplanten, stekjes en zaden

Als je goed zoekt, kan je op heel veel plekken gifvrije tuinplanten, zaden en bloembollen vinden. Soms zelfs gratis. Stichting Struikroven is in heel Nederland actief om tuinplanten te redden van de sloop. Help mee met planten roven of breng een bezoek aan een van de rooftuinen en neem gifvrije planten mee naar huis. Ik schreef er eerder dit artikel over voor nu.nl.

Stekjes en zaden ruilen kan natuurlijk ook. Met vrienden, familie of met vreemden. Op deze kaart kan je een Plantenbieb vinden bij jou in de buurt. Of meld je aan voor een Facebookgroep om planten te ruilen.

Natuurlijk kan je ook de natuur haar gang laten gaan in je tuin: laat de paardenbloemen weelderig bloeien, verzamel zaden uit bermen en gooi ze in je tuin. Je kan delen van je tuin laten verwilderen en je laten verrassen door de planten die spontaan opkomen. NRC Handelsblad heeft daar een leuk item over geschreven.

Duurzame kwekers en winkels: een (niet-compleet) overzicht

Online verkoop:

• De Bolster: biologische zaden voor groente, kruiden en bloemen. Online shop.
• Vreeken: biologische zaden, knollen, bloembollen en planten. Veel bijzondere soorten. Online shop, maar ook een winkel in Dordrecht.
• Cruydt Hoeck: inheemse, wilde planten en zaden. Niet alleen gifvrij, maar ook inheems, nog beter voor bijen en andere bestuivers. Veel tuinadvies op de website voor het boosten van biodiversiteit in je eigen achtertuin. Online shop en kwekerij in Nijeberkoop, Friesland.
• Natural Bulbs: levert biologische bloembollen en alle soorten en maten. Ook zomerbloeiers zoals dahlia’s. Online shop en winkel in Hillegom, Noord-Holland.
• De Bloemoloog: biologische bloembollen, knollen en wortelen. Online shop.
• De Bolderik in Overijssel biedt ecologische, wilde bloemenzaden. Online shop.
• Tulips Green: biologische tulpenbollen. Online shop.
• Sprinklr Planten: verkoopt biologisch gecertificeerde planten voor binnen en buiten. Via LinkedIn schrijft iemand: “Het geeft zoveel voldoening om een ecologische tuin aan te leggen. De planten van Sprinklr zijn super sterk. Echt een aanrader.” Online shop en winkel in Amsterdam.
• Zaden uit Zalk van Brenda Gruppen: zelfgekweekte onbespoten zaden van prachtige bloemen. Als een snoepwinkel!
• Bloem en Oogst: biologische gifvrije bloemzaden

Ecologische kwekerijen Noord Nederland

Noord-Holland:

• Huiberts Bloembollen: Johanna en John Huiberts werken biologisch en zelfs regeneratief en wonnen de publieksprijs voor agrarisch ondernemer 2023. Sint Maartensbrug, Noord-Holland. Ook online bestellen mogelijk!
• Kwekerij Wiering in Amsterdam: biologische vaste planten, tuinkruiden, bamboe en siergrassen.
• Noorderbloemen in Amsterdam Noord: gifvrije tuinplanten, te koop in de kwekerij en via een online shop. Bestaat pas sinds 2023 en is op weg naar een SKAL-certificering.
• Alies Natuurlijk in Amsterdam Osdorp: kwekerij De Tuinakker is biologisch gecertificeerd dus werkt zonder gif of kunstmest. Veel aandacht voor inheemse planten.
• Kas&Co in Kortenhoef onder Amsterdam is een verzamelplek van verantwoorde bedrijven, waaronder een bloemenpluktuin en een kwekerij van wilde planten.

Flevoland:

• Kwekerij De Arend in Almere: gifvrije tuinplanten, compost en tuinaarde zonder turf en advies over plantverzorging en bodemverbetering.

Groningen:

• Kwekerij Ninabel in Boerakker, tussen Drachten en Groningen. Ecologisch, duurzaam, biologisch en zonder turf. Specialist in drachtplanten voor vlinders.
• Kwekerij Aan de Dijk in Oudeschip (noordelijkste puntje van Groningen) gebruikt geen bestrijdingsmiddelen en kweekt naast de bekende tuinplanten ook verschillende soorten bamboe en varens. Hun mooie voorbeeldtuin is een bezoek waard.

Drenthe:

• Kwekerij Arborealis in Wilhelminaoord, Drenthe: een bijzondere kwekerij met bijzondere soorten bomen, struiken en planten. Levert ook aan mensen die voedselbossen aan leggen. Ook online shop.
• De Tuinen van Weldadigheid: webshop van bijzondere groenten, kruiden, zaden en pootgoed. Veenhuizen, Drenthe.
• Vreugdenhil Mooimakers nabij Assen, Drenthe: assortiment (ook voor voedselbossen) is grotendeels van eigen kweek zonder kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen.
• Arnica Kwekerij in Dwingeloo is SKAL en Demeter gecertificeerd: biologisch en biologisch dynamisch dus. Ze werken 100% gifvrij en hebben veel inheemse planten.

Overijssel:

• Zorgkwekerij het Nieuwe Veld in Diepenveen, Overijssel: verkoopt biologisch plantgoed (Skal gecertificeerd)
• Holsto Tuinen in Olst, Overijssel: “Het enige biologisch gecertificeerde tuincentrum van Nederland.”
• Kwekerieje in Dalfsen: Inheemse, eetbare, vaste planten opgekweekt zonder gif in biologische potgrond.
• Pieters Planten in Wapenveld (bij Zwolle): kleinschalige kwekerij, open op afspraak, werkt zonder gif, maar wel met kunstmest, schakelt om naar veenvrije potgrond. Gespecialiseerd in schaduwplanten.
• Arjan Scheepers Vaste Planten in Mariënheem kweekt alle planten zelf zonder bestrijdingsmiddelen. Er zijn bijzondere soorten te vinden in deze kwekerij!

Ecologische kwekerijen in het midden van het land

Utrecht:

• Kwekerij van Houtum in Doorn: biologische compost- en tuinaarde BioKultura en verkoop van biologische planten.
• Tuinen van Kraaybeekerhof in Driebergen: biologische tuinplanten, zaden, kruiden, fruitstekken, groenten en pootgoed. De tuinen en het landgoed zijn vrij toegankelijk en een bezoekje waard.
• Kas&Co in Kortenhoef en De Groene Ruijter in Bussum: wilde planten voor het herstel van de biodiversiteit.
• Tuincentrum Steck in Utrecht heeft een deel ecologisch gekweekte planten.
• Kwekerij Bijenkans in Groenekan, op het terrein van Tuinderij Kansrijk. “Supermooie inheemse planten, gifvrij gekweekt.”

Gelderland:

• De Glinstertuin in De Glind bij Achterveld: werken ecologisch en zonder turf.
• Biologische kwekerij De Hessenhof in Ede werd meerdere malen genoemd en geroemd in de comments van de LinkedIn post.
• Dependens in Bennekom: biologische kwekerij met advies op maat, planten en bomen. Voor voedselbossen en zelfs klim- en klauterbomen.
• Kwekerij Aaldering De Stek nabij Doetinchem: biologische vaste planten en dagbesteding.
• Kwekerij en pluktuin De Koninginnetuin in Heelsum: schone bloemen die de biodiversiteit een boost geven.

Ecologische kwekerijen Zuid Nederland

Noord-Brabant:

• Tuincentrum Klerks aan de Peperstraat in Oisterwijk: biologische groenteplanten, kruiden en fruitbomen
• Floris’ Natuurlijke Bomen in Den Dungen: biologisch opgekweekte fruit- en notenbomen en kleinfruit. Veel bijzondere soorten.
• Op Goede Grond: kwekerij van oude fruitrassen, in Rijsbergen ten zuiden van Breda.
• TuinJoop in Den Bosch: kleinschalige, lokale verkoop van ecologische en biologische zaden en planten.
• Kwekerij Goede Planten in Haarsteeg, bij Den Bosch is vooralsnog alleen te bezoeken op afspraak, maar je kan ook online bestellen. Ze hebben een bijzonder assortiment biologisch opgekweekte inheemse tuinplanten. Wat dacht je van hun favoriet, de zwartblauwe rapunzel?
• De Wilde Bertram: een kruidentuin en ecologische kwekerij in Gemert, Brabant, met verkoop van inheemse eetbare planten. Ze kweken niet alleen ecologisch, maar doen extra hun best voor insecten. Deze stichting investeert de inkomsten van de verkoop in kleinschalige natuurontwikkeling.
• Tuincentrum Soontiëns in Eindhoven: “Wij hebben onlangs ons biologisch en duurzaam gekweekt assortiment tuinplanten verdubbeld. Later dit jaar volgt ook een uitbreiding van het assortiment met SKAL-gecertificeerde biologische vaste planten.”
•  Low Gardens: ecologisch tuinadvies en kwekerij in Wernhout, bij de Belgische grens in Brabant.
• Kwekerij Valckenhof in Reek: biologische bomen en struiken, ook (klein)fruit en een groot assortiment inheemse planten.
• Kwekerij Boomaerts in Sprundel kweekt gifvrij en zonder kunstmest bomen, struiken en haagplanten.

Zuid-Holland:

• Mensentuin in Den Haag: zorgtuin en tuinwinkel met biologisch dynamische zaden en planten.
• Fam Flower Farm in Lisse: onbespoten bloembollen, veel dahlia’s.
• Festina Lente in Katwijk: kleinschalige kwekerij, gebruiken geen bestrijdingsmiddelen.
• Buitenkweek in Delft: natuurvriendelijke vaste planten en inheemse soorten, gekweekt op biologische wijze.
• Stadskwekerij De Kas in Rotterdam.
• De Maretakkenkwekerij in Moergestel: (appel)bomen met maretak, in de zomermaanden ook moestuinplanten, kruiden en knoflook.
• Zorgboerderij Bonaventura in Strijen, bij Dordrecht: onbespoten bloemen en planten.
• Schoutens Kruiden in Boskoop kweken alle planten gifvrij. Niet alleen kruiden, maar ook veel vaste tuinplanten.

Zeeland:

• Biologische rozenkwekerij De Bierkreek in Biervliet: verkoop in Zeeland, maar levert ook aan kwekers het hele land en heeft een webshop.
• Tuinderij Wagenaar in Veere biedt tuinplanten zonder gif en zonder kunstmest aan en geschikt voor het Zeeuwse klimaat.

Limburg:

• Kwekerij Opvallende Planten kweekt alle planten in eigen kwekerij op zonder gif, in Ven-Zelderheide, Noord-Limburg
• Kwekerij Bastin in Zuid-Limburg.

Ecologische hoveniers

Wil je een natuurvriendelijke tuin laten aanleggen door een hovenier? Kies dan voor een ecologische hovenier via vakgroep de Wilde Weelde. Zij weten precies waar ze gifvrije, ecologische en biologische tuinplanten vandaan moeten halen. Bovendien ontwerpen ze jouw tuin zo dat niet alleen jij, maar ook insecten, vogels en andere dieren er heel gelukkig van worden.

Andere tips van lezers:

“Ik haal soms lokaal en bio gekweekte plantjes bij onze stadsboerderij. Weet je direct waar het vandaan komt.”

“Mijn tip is: bezoek kleine, lokale kwekerijen en vraag naar de herkomst van de planten die ze verkopen.”

“En een gifvrije tuin begint bij een goede bodem. Dus als je de natuur en de biodiversiteit echt een handje wilt helpen koop dan ook biologische tuinaarde van Bio Kultura.”

“Opgelet: een biolabel betekend niet dat het plantje niet met de wortels in turf staat. Idealiter heb je een biologisch plantje die in turfvrije grond is gekweekt. Op onze website kun je een lijstje turfvrije kwekers vinden.”
N.B. Turf is gedroogd veen, dat afgegraven wordt uit prachtige en belangrijke natuurgebieden. Ook al koop je biologische potgrond, dan zit daar vaak nog wel turf in. Wil je het echt goed doen, haal dan turfvrije potgrond of maak het zelf door herfstbladeren te composteren.

Overzicht en kaart van biologische tuinplanten: Bio Tuinwijzer.

Overzicht biologische bloemenkwekerijen: Slowflowers.

En ben je dan toch in de Intratuin, zoek dan naar de tafel van Cruydt Hoeck met onbespoten en inheemse planten.

Voor gemeentes die hun groen ecologisch willen beheren: in Eindhoven weten ze hoe je dat doet. Bewoners zijn enthousiast over de nieuwe aanpak en de bijen ook.

Tekst: Marjolein Bezemer – Inkt & Aarde
Foto: via Unsplash
Met dank aan alle tips en reacties via LinkedIn.