Voorbereiding debat Nationaal Sustainability Congres

Introductie sprekers debat Klimaattop

Linda Steg: hoogleraar Omgevingspsychologie en mede-auteur IPCC-rapport

Linda Steg is gepromoveerd in wat mensen motiveert om duurzamer te gaan leven. Zij trapt het debat af met het statement dat de temperatuur nu al met gemiddeld 1º Celsius gestegen is. “Met dit tempo hebben we de 1,5º bereikt rond 2030”, aldus Steg. De wetenschapper schreef mee aan het meest recente IPCC-rapport. De boodschap van dat rapport is dat het veel voordelen heeft als we de aarde niet verder dan 1,5º laten opwarmen.

Steg: “Honderden miljoenen mensen zullen minder last hebben van klimaatverandering als de temperatuurstijging stopt bij 1,5 graad. Maar hoe doen we dat? 45% minder CO2-uitstoot in 2030 en ‘zero emissions’ in 2050. Dat moet dus op grote schaal snelle en drastische maatregelen. Gedragsverandering is hiervoor cruciaal, maar ook internationale samenwerking. Gedragsverandering wordt niet alleen ingegeven voor financiële voordelen of omdat het leuk is om te doen, maar we worden vooral gedreven door wat de groep om ons heen doet en door de emoties die we hebben.”

Marcel Beukeboom: klimaatgezant van Nederland

Beukeboom is een diplomaat voor klimaatzaken. Hij reist daarvoor de wereld over om aanwezig te zijn bij alle belangrijke klimaatonderhandelingen en -bijeenkomsten. Beukeboom: “We beginnen langzamerhand dezelfde taal te spreken”. De internationale klimaatgemeenschap startte in 1972 met het rapport van de Club van Rome. Toen was al duidelijk dat CO2-uitstoot de aarde zou opwarmen, met desastreuze gevolgen. Pas twintig jaar later kwam er een vervolg op deze bijeenkomst met de Earth Summit in Rio de Janeiro. Het Parijs-akkoord in 2015 is de derde belangrijke mijlpaal in de erkenning van het klimaatprobleem en een poging op het op te lossen. “De volgende stap is COP24 in Polen: daar gaan we de Parijs-afspraken verder uitwerken in hopelijk concrete afspraken.”

Beukeboom ziet in het afgelopen jaar een golf van pessimisme met Trump die uit het Parijs-akkoord stapt en de zorgelijke ontwikkelingen in Brazilië en Australië. “Maar er is ook hoop. Twee maanden geleden was er een bijeenkomst van niet-statelijke actoren (bedrijven en dergelijke) die de relevantie inzien en actie willen ondernemen.”.

Marjan Minnesma: directeur van Urgenda

Volgens Minnesma is de urgentie van het klimaatprobleem nog niet doorgedrongen, zelfs niet bij de sprekers op het Nationaal Sustainability Congres. “Ik ga dit feestje verstoren want ik maak me zorgen. Het KNMI verwacht 2,5 à 3 meter zeespiegelstijging. Waarom is dit niet het gesprek van de dag? Volgens mij moeten we binnen 15 jaar op nul uitstoot uitkomen, dát is waar we naar moeten streven. We geven de mensen nog wel 12 jaar de tijd, maar binnen 12 jaar moeten alle auto’s elektrisch en alle cv-ketels moeten vervangen zijn.”

Volgens Minnesma gaat het zeer onaangenaam worden als we er nu geen “vijfdubbele turbo” opzetten. “Ik verwacht heel veel strijd door 200 miljoen klimaatmigranten. We weten al lang hoe we die uitstoot moeten verminderen, het is nu een kwestie van organisatie: hoe gaan we dat doen. Burgers en industrie moeten allebei aan de bak. Het kan budgetneutraal; het is onzin dat het te duur zou zijn.”

Patrick Lammers: CEO Essent

Lammers ziet ook de urgentie van het klimaatprobleem. Met zusterorganisatie Innogy probeert Essent groene energie te stimuleren. Maar Lammers wil vooral inzetten op energie-zuinig zijn. “We moeten beginnen bij de mensen thuis. Als de markt verandert, gaan de bedrijven wel mee. Wij verwachten dat het gas gaat verdwijnen, maar een alternatief moet wel betaalbaar zijn”.

Debat Klimaattop tijdens het Nationaal Sustainability Congres

Marjan Minnesma slaat met de vuist op tafel: “Ik zie de urgentie bij de overheid niet!” Beukeboom reageert: “Er wordt wel hard gewerkt en de urgentie wordt wel degelijk gevoeld. Het beleid is onderweg, maar we raken niet onmiddellijk in paniek. Het duurt een paar jaar voordat het Parijs-akkoord echt concreet wordt. Er zijn 195 landen betrokken bij het akkoord en internationaal gezien hebben we verrassend snel ratificatie gekregen. Maar uiteindelijk komt het erop aan hoe we het gaan uitvoeren.”

Minnesma: “We hebben ook in hoger beroep gewonnen (klimaatzaak tegen de Nederlandse Staat) en op alle punten gelijk gekregen van de rechter: de overheid moet meer doen om de CO2-uitstoot terug te dringen. Nederland had een groene naam, maar door de rechtzaak zijn de ogen geopend: we mogen niet voortkabbelen.”

Steg: “Mensen maken zich zorgen, ook over toekomstige generaties. Dat draagvlak wordt vaak onderschat. Minder dan 5% van de mensen in Europ is klimaatscepticus.

Minnesma: “Niemand kan dit alleen oplossen, we hebben 100.000 kleine stapjes nodig. Maar de rol van de overheid is extreem belangrijk. Minister Kamp zegt dat dat er warmtepompen moeten komen, maar de overheid doet niet wat nodig is om dat goed te communiceren.

Lammers: “Ik ben het eens met Minnesma. Technisch is alle mogelijk. De overheid moet een kader scheppen zodat iedereen mee kan doen.”

Minnesma: “Urgenda heeft een boekje uitgegeven waarin precies staat beschreven hoe we 100% duurzame energie kunnen inzetten in 2030. Hoe gaan we dat in hoog tempo realiseren?”

Beukeboom: “Ik wil voorkomen dat hier tegenstellingen ontstaan. Marjan benadrukt de urgentie, maar we hebben allemaal hetzelfde doel. Ik neem dit mee uit het debat: communicatie gestoeld op groen beleid is belangrijk. Maar denk eraan dat overheden vaak geen koplopers zijn.”

Minnesma: “We zijn het stadium van proefprojecten al lang voorbij. Het is duidelijk wat er moet gebeuren. Ik wil kunnen snelladen met mijn elektrische auto, maar ik moet nog steeds zoeken. Toen besloten was dat we overal 130 kilometer per uur mochten rijden, stonden er binnen no time overal borden 130. Maar borden snelladen zijn nog nergens te vinden.” (levert een daverend applaus op)

Steg: “De urgentie is inderdaad belangrijk. Hoe sneller we reageren, hoe meer keuzevrijheid we hebben.”

Foto’s: Nationaal Sustainability Congres by Sustainalize