Hoe houd je hoop als je strijdt voor een groenere, schonere aarde? Marjolein Bezemer vroeg vier mensen die dagelijks werken aan het herstel van de aarde hoe zij hoop houden in een veranderende wereld. (Dit artikel werd gepubliceerd op de journalistieke website OneWorld)
Wat we nodig hebben, is een positieve kijk op een veranderende wereld. Maar er zijn zoveel negatieve nieuwsberichten, trage regeringen en burgers die de noodzaak van een transitie niet onderkennen. Toch zijn er mensen die ondanks alles doorgaan met hun strijd voor een betere wereld. Hoe houden zij dat vol, ondanks tegenslagen en tegenwerking? Hoe koesteren zij hun hoop? Marjolein Bezemer vroeg het vier mensen die dagelijks werken aan het herstel van de aarde: John Dennis Liu, Nora van der Hoeven, Fogelina Cuperus en Joel Salatin.
John Dennis Liu: “Het is mogelijk om de perceptie van de massa te veranderen”
John Dennis Liu is een Chinees-Amerikaans filmmaker en ecoloog. Hij maakte onder andere de film Green Gold (i.s.m. VPRO). Hij documenteerde de verandering van talloze droge gebieden naar groene, florerende landschappen. Hij is ambassadeur van Commonland, een organisatie die ecosystemen herstelt, en lid van Ecosystem Restoration Camps.
John geeft toe dat hij ook vaak overweldigd is, maar door de jaren heen heeft hij ontdekt dat hij veel steun put uit de evolutie. “Zodra je je daarin verdiept, groeit het besef dat elke generatie van leven zijn lichaam opgeeft om de volgende generatie te voeden. Dit betekent dat honderden en duizenden generaties al zijn gekomen en gegaan. Vanuit dat perspectief lijken veel dingen waarover wij ons zorgen maken, ineens triviaal.”
Liu gelooft in de kracht van het juiste doen en de waarheid spreken. “Langzaam maar zeker is het mogelijk om de perceptie van de massa te veranderen. Dit is waar ik nu aan werk. Ik heb ook ontdekt dat ik bezig ben aan mijn levenswerk. Dat geeft mij enorm veel voldoening. Ook al duurt het soms langer of gaat het niet zoals ik had gehoopt, toch is het verbazingwekkend om te zien dat het mogelijk is om invloed te hebben op allerlei gebieden; zelfs op de fysieke samenstelling van het aardoppervlak. Op zo’n moment kun je alleen maar ontzag voelen.”
Zijn familie is voor Liu een van de belangrijkste drijfveren om door te gaan. “Mijn ouders zijn bijna honderd jaar en mijn jongste kleinkind is een maand oud. Als ik naar mijn familie kijk, dan realiseer ik me dat we deel uitmaken aan de cirkel van het leven. Ons doel in het leven is niet om te gaan shoppen. We zijn geen consumenten, we zijn levende wezens. Als je je dat voor de geest haalt, hoe kun je dan niet geïnspireerd raken?”
Nora van der Hoeven: “Ik put kracht uit alle kleine stappen voorwaarts”
Nora van der Hoeven is Forest Campaigner bij Greenpeace. Dat betekent dat zij wereldwijd bossen probeert te beschermen. Het doel? In 2020 moet de ontbossing wereldwijd zijn gestopt. Maar op dit moment wordt er nog steeds ongenadig veel gekapt. Hoe blijft zij positief?
“Ik probeer niet alleen de tegenslagen te zien maar ook de ‘medeslagen’. Ik put kracht uit alle gave projecten die van de grond komen en alle kleine stappen voorwaarts. Denk bijvoorbeeld aan de inheemse volken, die zich steeds vaker – soms met gevaar voor eigen leven – verzetten tegen de vernietiging van hun leefgebied. De Munduruku in Brazilië hebben ervoor gezorgd dat er geen vergunning komt voor de Tapajosdam. En wat dacht je van de man in India die in z’n eentje jarenlang bomen heeft geplant? Dat is uiteindelijk een bos van 550 hectare geworden, waardoor er nu weer een gaaf ecosysteem is.”
Van der Hoeven ziet overal projecten ontstaan waar mensen samenwerken met de natuur. Ook dichter bij huis ziet zij daarvan voorbeelden. “Denk aan voedselbossen die worden gecreëerd, zoals dat van Wouter van Eck in de buurt van Nijmegen. Ook gemeentes beginnen langzamerhand in te zien dat het zo niet langer kan en gaan duurzame initiatieven ondersteunen.”
De transitie gaat langzaam, maar ze merkt aan haar vrienden en vriendinnen dat het kwartje begint te vallen. “Het gaat wat mij betreft allemaal nog niet snel genoeg en de stappen mogen groter, maar er komt beweging. Ik sta soms versteld hoeveel er leeft. Vaak halen deze positieve berichten het nieuws niet. Maar het mag allemaal wel ambitieuzer en sneller. Mijn twee kleine kindjes van 1 en 2 jaar laten me elke dag beseffen waarvoor ik het doe: hun toekomst. Geen tijd te verliezen dus.”
Fogelina Cuperus: “Ik houd hoop omdat ik weet dat we strijden voor iets dat het gevecht waard is”
Fogelina Cuperus is werkzaam bij Wageningen Plant Research als agro-ecoloog. ze zet zich in voor een rechtvaardig, duurzaam en biodivers voedselsysteem. Haar droom is een landbouwsysteem dat geschoeid is op agro-ecologische principes. Haar missie is de transitie naar zo’n voedselsysteem te ondersteunen en verder te ontwikkelen, door onderzoek te doen in samenwerking met boeren.
“Ik houd hoop omdat ik weet dat we strijden voor iets dat het gevecht waard is! Het welzijn van onze planeet, onze ‘woning’, onze medebewoners, die nu zo vaak het loodje leggen door ons handelen. We hebben geen andere optie dan hoop houden en keihard knokken voor een betere wereld. Ik weet dat ik niet alleen ben. Ik omring mij met mensen die me ondersteunen en inspireren, die ontzettend hard werken aan een groene, schone wereld. Soms heb ik te maken met negatieve, tegenwerkende mensen. Ik ervaar dan altijd de kracht van gelijkgestemden die het met me eens zijn over de urgentie en noodzaak van de transitie. De kritische massa groeit.”
Cuperus put veel kracht uit het werk van pioniers, zoals biologische en biodynamische boeren. “Zulke voorlopers worden vaak eerst voor gek verklaard. Maar uiteindelijk slaat het om. Daar geloof ik sterk in. Veel biologische boeren werden in hun beginjaren soms met de nek aangekeken door collega-boeren, beleidsmakers en wetenschappers. Nu zien we steeds vaker dat ze worden beschouwd als voorlopers en inspiratiebron. Mensen komen nu naar hen toe voor hulp en advies. Er is vooruitgang zichtbaar, met kleine stapjes. Dat geeft me hoop!”
Joel Salatin: “ik ben liever cheerleader voor de mensen die het wel willen horen”
De Amerikaanse boer en schrijver Joel Salatin is een van die voorlopers. Zijn Polyface Farm is al vele jaren een voorbeeld hoe je met de natuur kunt meewerken, de biodiversiteit kunt vergroten, de bodem kunt herstellen en tegelijkertijd voedsel kunt produceren. Tien jaar geleden schreef hij een boek met de veelzeggende titel “Everything I Want To Do Is Illegal”. Er is in de tussenliggende tien jaar veel verbeterd, maar boeren als Salatin voeren nog altijd een strijd voor een beter voedselsysteem. Hoe blijft hij gemotiveerd?
“Ik heb veel gehad aan het boek van Stephen Covey, The Seven Habits of Highly Effective People. Hij legt uit dat je je moet concentreren op je eigen invloedssfeer. Ik kan niets veranderen aan al die grote problemen, dus ik maak me daar geen zorgen over. Het is zoals het is. Ik geloof sterk in het Chinese idee dat wanneer iedereen zijn eigen stoepje maar veegt, uiteindelijk de hele wereld schoon zal zijn.”
Daarnaast preekt hij graag voor eigen parochie. “Er zijn weinig dingen die minder gewaardeerd worden dan ongevraagd advies. Dus ik hou geen speech voor de vijand. Ik ben liever cheerleader voor de mensen die het wél willen horen en zij zijn blij met de aanmoediging. Ik probeer me niet op te dringen op plaatsen waar ik niet welkom ben. Op onze boerderij hebben we veel directe invloed. Ik zie enorm veel positieve veranderingen, zowel ecologisch, als binnen ons team, als bij de klanten. Dus ik heb gelukkig een heleboel positieve dingen in mijn leven. Negatieve dingen vallen daarbij in het niet, of brengen het op zijn minst in balans.”
Foto: Kym Ellis via Unsplash
Dit artikel is eerder gepubliceerd door OneWorld. Benieuwd naar meer hoopvolle berichten? Dit voedselbos bleef groen in de droge zomer van 2018 en verbouw je rijst met eenden en vissen, dan heb je een veerkrachtiger landbouwsysteem en meer opbrengst.
