Er zijn goede alternatieven voor het spuiten met gewasbeschermingsmiddelen in de sierteelt. Voor het online platform Into Green schreef ik een artikel over de inzet van natuurlijke vijanden voor de bestrijding van plaaginsecten.
Het intensieve gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen heeft bijgedragen aan een sterke afname van biodiversiteit en de vervuiling van bodem en water. Daardoor hebben meer en meer wetenschappers, boeren, kwekers en interieurbeplanters aandacht voor alternatieve gewasbeschermingsmiddelen. Biologische bestrijding wordt steeds vaker ingezet voor het beschermen van planten. Dat kan op verschillende manieren: met biologisch afbreekbare poeders en vloeistoffen, of (nog natuurlijker:) door de inzet van natuurlijke vijanden van plaaginsecten. Daarmee creëer je een natuurlijke balans in de mini-biotopen van bijvoorbeeld binnentuinen. In dit artikel zullen we de inzet van natuurlijke vijanden in de interieurbeplanting onder de loep nemen. Er zijn nadelen, maar die zijn grotendeels te ondervangen door een andere ‘mindset’ ten opzichte van bestrijding.
Hoe werkt biologische bestrijding?
In de natuur bestaat er een evenwicht tussen plagen en ziektes en hun natuurlijke vijanden. Planten zijn in dit evenwicht beschermd tegen aanvallen van buitenaf. In een landbouwomgeving is deze natuurlijke balans verstoord. Ook in kantoortuinen is de situatie voor planten onnatuurlijk. Zo hebben ze te lijden onder droge lucht van airconditioning en weinig licht. Planten zijn daardoor kwetsbaar voor plagen en ziektes. Met biologische bestrijding imiteer je de natuur en zet je natuurlijke vijanden van de ziekten of plagen in voor het herstellen van de natuurlijke balans. Dat kan met bacteriën of schimmels, maar ook met grotere organismen als sluipwespen en roofmijten.
Klik hier voor een groter beeld. Bron: Biocomes.
De bedrijven Entocare Biologische Gewasbescherming en Koppert Biological Systems zijn belangrijke leveranciers van natuurlijke vijanden in de biologische bestrijding. Zij zetten bijvoorbeeld bepaalde soorten sluipwespen in tegen de plagen citruswolluis (Planococcus citri) en bladluis (Myzus persicae). De sluipwesp spoort haar slachtoffer snel op en gebruikt het lichaam van de gastheer om er een eitje in te leggen. De larven groeien dus in de wolluis of bladluis en laten een mummie achter als ze volgroeid zijn. In slechts een paar dagen kan de sluipwesp wel honderden plaaginsecten parasiteren. Op die manier zijn er talloze mogelijkheden om natuurlijke vijanden van ziektes en plagen in te zetten.
Bron: Koppert
Maar hoe werkt deze vorm van bestrijding in de praktijk? Wij spraken drie interieurbeplanters over het gebruik van natuurlijke vijanden in kantooromgevingen.
Indoor Plant Services: “We zagen te veel nadelen bij het gebruik van natuurlijke vijanden”
Marcel Rief van Indoor Plant Services heeft biologische bestrijding met natuurlijke vijanden geprobeerd, maar is er mee gestopt. Waarom?
“Indoor Plant Services werkt zo duurzaam mogelijk. Wij willen dat onze planten helemaal schoon zijn. Dat betekent voor ons: zonder ongedierte en zonder gif. We hebben al 23 jaar geen gif gebruikt op onze planten. Wij werken met biologische gewasbeschermingsmiddelen en niet met natuurlijke vijanden omdat het voor ons een beter resultaat geeft. Onze planten staan over het algemeen in kantoren. Als daar ongedierte ontstaat, willen wij die zo snel mogelijk verwijderen. We hebben een tijdje geprobeerd om dat met natuurlijke vijanden op te lossen, maar wij ondervonden een aantal nadelen.”
“Ten eerste gaat het proces heel langzaam. Als dopluis in een kantoor overal plakkerigheid veroorzaakt, wil onze klant direct van de luizen af. Toen wij natuurlijke vijanden inzetten, deden die er soms weken over om alle luizen te verwijderen. Dat duurt voor ons te lang. Ten tweede is de luchtvochtigheid in kantoren heel laag. Als je daar natuurlijke vijanden van ongedierte inzet, gaan ze vaak dood omdat de omgeving te droog is. En de derde reden waarom wij niet meer werken met predatoren is dat het ons tussen de vijf- en tienduizend euro per jaar kostte. Elke keer moesten we opnieuw insecten inkopen die het werk moesten doen. Als de klus dan geklaard was, verdwenen die insecten.”
“We werken nu al een aantal jaar met een biologisch gewasbeschermingsmiddel dat het ongedierte snel inkapselt. Het is 100 % biologisch en reukloos en het werkt direct. En daarnaast kost het ons ongeveer 200 à 300 euro per jaar.”
Zuidkoop Natural Projects: “Op specifieke locaties werkt biologische bestrijding erg goed”
Dennis Zuidgeest van Zuidkoop Natural Projects maakt graag gebruik van natuurlijke vijanden tegen plaaginsecten, ook in kantooromgevingen. “We werken met biologische bestrijding op specifieke locaties. Het werkt bijvoorbeeld minder goed in losse plantenbakken op kantoren. Maar in grote binnentuinen en plantenwanden zetten we wel natuurlijke vijanden in tegen plaaginsecten. Natuurlijk krijgen klanten weleens kriebels en jeuk als we aankomen met die beestjes. Maar mijn ervaring is dat als je het goed uitlegt, mensen juist enthousiast worden en meer willen weten over de werking ervan. Dan merken ze dat je er als mens absoluut geen last van hebt.”
De problemen die andere interieurbeplanters noemen, herkent Zuidgeest wel. “De lage luchtvochtigheid in kantoren kan problemen opleveren. Maar in binnentuinen en plantenwanden staan zoveel planten dicht bij elkaar dat de luchtvochtigheid daar beter is. Daarom kunnen wij daar moeiteloos insecten inzetten. Het is ook belangrijk dat je goed kijkt welke soort natuurlijke vijanden geschikt zijn voor de omgeving waarin je ze wilt uitzetten. Sommige soorten kunnen beter tegen droogte.”
De houdbaarheid van de insecten kan ook volgens Zuidgeest wat lastig zijn. “Je moet er wat extra moeite voor doen. Maar wij bestellen de juiste insecten zodra we een plaag hebben gesignaleerd en kunnen de natuurlijke vijanden een dag later al bij de klant brengen. Dat werkt voor ons prima.”
Zuidkoop ziet veel voordelen in het werken met biologische bestrijding. “Biologische bestrijders komen overal bij. Ik hoef niet meer op een ladder te staan, want ook in de hoogste bomen gaan de insecten zelf op zoek naar de plagen. Daarnaast is het voor ons heel belangrijk om op een gezonde manier plagen te bestrijden, ook voor de mensen die in de kantoren werken. Bovendien werken biologische bestrijders heel lang door. Als de omstandigheden passen bij de insecten die je inzet, blijven ze lang aanwezig. Ze creëren een natuurlijk evenwicht met de plaaginsecten. Er blijven altijd een paar plaaginsecten en natuurlijke vijanden aanwezig. Wordt de plaag meer, dan worden ook de vijanden meer. Zo behouden ze de balans.”
Bruinsma Natuurlijk: “Wij zitten nog in de onderzoeksfase”
Helga Verheijen – Bruinsma van Bruinsma Natuurlijk streeft ernaar om volledig op biologische wijze ziekten en plagen te bestrijden. Bruinsma Natuurlijk is nog druk bezig met experimenteren. “Onze afdeling Research en Development is continue op zoek naar biologische en natuurlijke producten om ziekten en plagen te bestrijden. We doen ook onderzoek naar het gebruik van natuurlijke vijanden van plaaginsecten, maar we zijn nog niet helemaal overtuigd van de effectiviteit ervan.”
Toch zien ze al een aantal nadelen van het gebruik van natuurlijke vijanden in de interieurbeplanting. “Het is duur en klanten vinden het soms een onprettig idee dat je insecten loslaat in hun kantoren. Daarnaast is het praktisch minder handig om insecten te gebruiken als bestrijders. De beestjes zitten in zakjes die je in de plant hangt. Ze hebben een beperkte houdbaarheid en je moet ze niet te koud en niet te warm zetten. Je moet ze dus regelmatig bestellen en onder de juiste condities bewaren.”
Entocare: “Werken met levend materiaal vraagt om een andere mindset”
Entocare Biologische Gewasbescherming is leverancier van biologische bestrijders. Zijn zij bekend met de nadelen die de interieurbeplanters noemen? Maedeli Hennekam, bedrijfsleider van Entocare, kent de kritiekpunten, maar benadrukt dat het werken met levend materiaal een heel andere benadering vraagt dan het werken met chemische bestrijdingsmiddelen. “Het duurt inderdaad langer voordat de plaag is aangepakt, daar moet je rekening mee houden. Als je beestjes inzet, moet je ze ook de kans geven om het tot een goed einde te brengen. Het is een proces: er is een onbalans en met de inzet van natuurlijke vijanden probeer je langzaam maar zeker de balans te hervinden.”
“In losse kantoorbakken in verschillende kamers is het lastig om insecten in te zetten. Maar het kan wel als je vanaf het begin iedere maand een kleine hoeveelheid insecten uitzet in de bakken. Een goede planning is hierbij essentieel. Maar handiger nog is het creëren van een mini-biotoopje waarin de balans tussen plaag en vijand in stand blijft. Binnentuinen zijn hiervoor geschikter. Ook in ruimtes met een lage luchtvochtigheid kan biologische bestrijding werken. Zo komt er vaak spint voor in een droge omgeving. Je kunt dan roofmijt inzetten, maar de gewone roofmijt doet het vooral goed in een luchtvochtigheid van meer dan 60%. Wij hebben een roofmijt ontwikkeld, door middel van natuurlijke selectie, die goed gedijt in een luchtvochtigheid van 40-60%. Op die manier proberen we zulke problemen het hoofd te bieden.”
“De beperkte houdbaarheid van de insecten zal niet veranderen. Levend materiaal kun je beperkt bewaren. Maar je kunt wel een goede planning maken met je leverancier. Als je goed op elkaar afstemt, heb je die houdbaarheid niet eens meer nodig.”
Voor alle nadelen die genoemd zijn, is het volgens Hennekam heel belangrijk dat kwekers en groenverzorgers een andere ‘mindset’ krijgen. “Als een interieurbeplanter zelf helemaal achter de natuurlijke bestrijding staat en zijn enthousiasme en kennis communiceert naar de klant, dan heb je succes. Het is echt een andere benadering dan één keer spuiten met gif en dan ben je er vanaf. Als een groenvoorziener liefde voor zijn vak heeft, en liefde voor de planten, dan kan hij de keuze voor biologische bestrijding ongetwijfeld goed overbrengen aan de klant.”
Hennekam ziet een kleine, maar belangrijke tendens naar meer duurzame teelt en verzorging van planten. “We zien steeds meer kwekers die overstappen naar biologisch of gifvrij plantmateriaal en biologische bestrijding. Klanten en consumenten vragen erom. Maar er worden ook steeds vaker langwerkende chemische bestrijdingsmiddelen verboden door de overheid. Kwekers en interieurbeplanters zoeken naar alternatieven omdat meer en meer plagen immuun zijn geworden voor de middelen die nog wel toegestaan zijn. Biologische bestrijding kan dan een goede oplossing zijn.”
Foto: Ariessa66 via Pixaby
